Protein Nedir?

Protein Ne İşe Yarar? | Protein İçeren Besinler Nelerdir? | Günde Ne Kadar Protein Alınmalı?| Protein Vücutta Depolanır mı?

Proteinler, hücrelerimizin düzgün çalışması için ihtiyaç duydukları büyük moleküllerdir. Amino asitlerden oluşurlar. Vücudumuzun yapısı ve işlevi proteinlere bağlıdır. Vücudun hücrelerinin, dokularının ve organlarının düzenlenmesi onlarsız gerçekleşemez.

Kaslar, cilt, kemikler ve insan vücudunun diğer kısımları, enzimler, hormonlar ve antikorlar dahil olmak üzere önemli miktarda protein içerir.

Proteinler ayrıca nörotransmiterler olarak çalışır. Kandaki bir oksijen taşıyıcısı olan Hemoglobin, bir proteindir.

Protein Nedir?

Proteinler, yaşamın temelini oluşturan uzun amino asit zincirleridir. Virüs, bakteri, kelebek, deniz anası, bitki veya insan gibi tüm canlıların yaşamasını sağlayan makineler gibidir.

İnsan vücudu yaklaşık 100 trilyon hücreden oluşur. Her hücre binlerce farklı proteine sahiptir. Proteinler minik makineler gibidir, her hücrenin kendi işini yapmasını sağlarlar.

Amino Asitler ve Proteinler

Protein, amino asitlerden oluşur ve amino asitler proteinin yapı taşlarıdır. 20 tane amino asit vardır.

Bu 20 amino asit her biri vücutta milyonlarca farklı protein oluşturmak için milyonlarca farklı şekilde düzenlenebilir. Yapılar amino asitlerin birleştiği diziye göre farklılık gösterir.

Vücudun sentezlemek için kullandığı 20 farklı amino asit:

• Alanin
• Arginin
• Asparagin
• Aspartik Asit
• Sistein
• Glutamik Asit
• Glutamin
• Glisin
• Histidin
• İzolösin
• Lösin
• Lisin
• Metiyonin
• Fenilalanin
• Prolin
• Serin
• Treonin
• Triptofan
• Tirozin
• Valin

Amino Asitler Karbon, hidrojen, oksijen, azot ve bazen kükürt içeren organik moleküllerdir.

Protein Türleri

Bazen üç çeşit protein türü olduğunu duyuyoruz:

Komple proteinler:  Bu besinler tüm temel amino asitleri içerir. Genellikle et, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal gıdalarda bulunurlar.

Eksik proteinler: Bu besinler en az bir temel amino asit içerir, bu nedenle proteinlerde denge eksikliği vardır. Bezelye, fasulye ve tahıllar gibi bitkisel besinler çoğunlukla eksik protein içerir.

Tamamlayıcı proteinler: Bunlar, insanların komple protein sağlamak için bir araya getirebilecekleri eksik proteinler içeren iki veya daha fazla yiyeceği ifade eder. Örnekler arasında pirinç, fasulye yada fıstık ezmeli ekmek yer alır.

Protein Ne İşe Yarar?

Proteinler hemen hemen her biyolojik süreçte rol  oynar ve işlevleri çok çeşitlidir.

Proteinlerin vücuttaki ana fonksiyonları, doku gibi şeyleri inşa etmek, güçlendirmek, onarmak veya yenilerini koymaktır.

Protein İçeren Besinler Nelerdir?

Protein insan diyetindeki temel besinlerden veya makro besinlerden biridir, ancak yediğimiz tüm proteinler vücudumuzda proteine dönüşmez.

İnsanlar amino asit içeren yiyecekleri yediklerinde, bu amino asitler vücudun protein üretmesini veya sentezlemesini mümkün kılar. Eğer bazı amino asitleri tüketmezsek, vücudumuzun doğru çalışması için yeterli miktarda protein sentezleyemeyiz. İnsan vücudunun sentezlemediği dokuz temel amino asit de vardır, bu amino asitleri dışarıdan almamız gerekir.

İnsan vücudunun sentezlemediği dokuz temel asit: histidin, izolösin, lösin, lisin, metiyonin, fenilalanin, treonin, triptofan ve valin.

Bu dokuz esansiyel asiti eşit oranlarda içeren yiyeceklere komple protein denir. Komple proteinler çoğunlukla süt, et ve yumurta gibi hayvansal kaynaklardan gelir. Proteinli gıdalara günümüzde yaygın olarak kullanılan peynir altı suyu proteinlerini de ekleyebiliriz. Bir diğer ismiyle Whey proteinler belirli aşamalardan geçirilip toz haline getirilerek özellikle vücut gelişimi hedefleyen sporcuların kullanımına sunulmaktadır. Whey protein tozu, bir çok spor dalında sporcunun kas gelişimi için tercih ettiği gıda takviyesi ürünlerdir. Protein tozları diğer protein kaynaklarına göre vücut tarafından daha hızlı sindirilirler.

Zengin Protein Kaynağı Olan Besinler

Daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki yazımızı inceleyebilirsiniz.

Protein İçeren Besinler Nelerdir?

Günde Ne Kadar Protein Alınmalı?

Protein için Önerilen Alım Miktarı (RDA) vücut ağırlığına göre kilo başına 0.8 gram proteindir. RDA, temel besin gereksinimlerinizi yerine getirmek için ihtiyaç duyduğunuz besin miktarıdır. Bir anlamda, hastalanmamak için gereken minimum miktar.

Ancak günlük olarak ne kadar proteine ihtiyacınız olduğunu belirlemek için RDA'nın kullanılması aslında çok fazla kafa karışıklığına neden oldu. Connecticut Üniversitesi'nde kayıtlı bir diyetisyen ve beslenme bilimi profesörü olan Nancy Rodriguez, sadece halk arasında değil, aynı zamanda mesleki alanda da RDA ile ilgili bir yanlış anlaşılma var diyor.  Genelde insanlar hepimizin çok fazla protein aldığını düşünüyor.âEUR

Rodriguez, Washhington D.'de protein ve insan sağlığı ile ilgili araştırmaları tartışmak üzere bir Protein Zirvesi adı altında toplanan 40 beslenme bilimcisinden biriydi. Zirve, sığır eti, yumurta ve diğer hayvansal gıda endüstri grupları tarafından organize edildi ve desteklendi, ancak Amerikan Klinik Beslenme Dergisi'nin (AJCN) haziran sayısına ek olarak bağımsız olarak yayınlanan bir dizi bilimsel rapor hazırladı. (1)

Sağlığınızın iyi olması için ne kadar protein tüketileceği konusunda araştırmalar devam etmekte ve uzamaktadır. Örneğin kilo kaybı veya kalp-damar sağlığı için yüksek proteinli diyetlerin değeri tartışılmalıdır.

Günlük protein alımınızı arttırmaya başlamadan önce, göz önünde bulundurmanız gereken birkaç önemli nokta vardır. Birincisi, daha fazla protein alın sözünü daha fazla et yiyin olarak anlamayın. Kırmızı et, tavuk eti gibi besinler yüksek kalitede protein sağlayabilir, ancak birçok bitki veya takviyelerle de bu sağlanabilir. Tahıllar, baklagiller, kuruyemiş, yoğurt, peynir altı suyu, whey protein tozu bunlara bir örnektir.

Protein Vücutta Depolanır mı?

Mayo Clinic Health System'e kayıtlı bir diyetisyen beslenme uzmanı olan Kristi Wempen, Vücut protein depolayamaz, bu yüzden ihtiyaçlar karşılandığında, enerji için kullanılır ya da yağ olarak depolanır diyor.

Kaynak: NCBI, MedicalNewsToday, GHR, FoodData Central, Mayo Clinic