Amino Asit
Olimp Fire Start Energy Gel Caffeine 36gr 20 Saşe
Amino Asit Nedir?
Amino asitler, hem proteinlerin yapı taşları olarak hem de metabolizmada ara ürünler olarak merkezi roller oynarlar. Vücudun sağlıklı ve normal işleyişini sürdürmek için 20 farklı amino aside ihtiyacı vardır. Sağlıklı bir vücut bunlardan 11’ini üretebilir, bu nedenle bunların genellikle vücuda beslenme yoluyla girmesi gerekmez. Esansiyel amino asitler olarak adlandırılan bu amino asitlerden dokuzu ise yiyecekler yoluyla alınmak zorundadır. İyi amino asit kaynakları arasında et, yumurta, tofu, soya, karabuğday, kinoa ve süt ürünleri gibi besinler bulunur.
Amino asitler, spesifik oluşum özelliklerini paylaşan 20 organik bileşikten oluşan bir gruptur. Hem bitkilerde hem de hayvanlarda proteinlerin 'yapı taşları' olarak bilinirler. Böylesine temel bir rol oynadıkları için, vücudun normal işlevlerini sürdürmesine yardımcı olmak için vücut içerisinde birçok kimyasal reaksiyonda yer alırlar.
Amino asitler, proteinleri oluşturmak için bir araya gelen bileşiklerdir. Bir kişi protein içeren gıdalar tükettiğinde, sindirim sistemi proteini amino asitlere ayırır. Vücut daha sonra vücut fonksiyonlarını yerine getirmek için amino asitleri çeşitli şekillerde birleştirir. Amino asitler kasları oluşturur, vücutta kimyasal reaksiyonlara neden olur, besinleri taşır, hastalıkları önler ve diğer işlevleri yerine getirir. Bunlar en önemli amino asit özellikleri olarak sayılabilir.
Amino Asit Tozu Ne İşe Yarar?
Amino asitler metabolizmanızın çok özel ve çeşitli alanlarını hedefler. Bir amino asit beyin kimyasallarını etkilerken diğeri kas performansını artırır. Uygun amino asit seviyeleri kas gelişimi ve gücü için önemlidir çünkü insan kasının atrofisi ve büyümesi arasındaki dengeyi kontrol etmeye yardımcı olurlar.
Beslenmeyi esansiyel amino asitlerle takviye etmek, vücudun nitrojen tedarikini artırabilir. Ayrıca iskelet kaslarınızda depolanan amino asit miktarının korunmasına da yardımcı olabilir.
Dokuz temel amino asitten üçü (lösin, izolösin ve valin) kas proteinlerinin yüzde 35'ini oluşturur. Bu üç kilit oyuncu dallı zincirli amino asitlerdir ve BCAA olarak da adlandırılırlar. Kas proteininin bir parçası olan esansiyel amino asitlerdir. Aminoasit takviyesi olarak da karşımıza çıkan en yaygın seçeneklerden biridir. Kas glikojen depolarını korumaya ve protein yıkım miktarını azaltmaya yardımcı olurlar. Protein sentezi söz konusu olduğunda, lösin tartışmasız en önemli BCAA'dır.
Amino Asit Çeşitleri Nelerdir?
Toplamda 20 amino asit vardır ve her biri üç kategoriden birinin altında toplanır. Amino asitleri ayıran üç kategori; Esansiyel (Gerekli) Amino Asitler, Gerekli Olmayan Amino Asitler ve Koşullu (Şartlı) Amino Asitler olarak adlandırılırlar. Belirli bir amino asidin ait olduğu grup, vücudunuzun onu nereden aldığına bağlıdır.
Gerekli Amino Asitler
Vücut 20 amino asitten sadece 11'ini üretebilir. Esansiyel amino asitler ise insan vücudu tarafından üretilemez. Bu aminoasitleri genellikle gıda veya takviye yoluyla harici bir kaynaktan elde edilmelidir. Beslenme yoluyla yeterli miktarda esansiyel amino asit alınabilmektedir.
- Vücut tarafından üretilmeyen esansiyel amino asitler; histidin, izolösin, lösin, lisin, metionin, fenilalanin, treonin, triptofan ve valindir.
Gerekli Olmayan Amino Asitler
Gereksiz amino asitler, yediğimiz yiyeceklerden almasak bile vücudun gün boyunca doğal olarak ürettiği amino asitlerdir.
- Vücut tarafından üretilen esansiyel olmayan amino asitler; alanin, l-arjinin, asparagin, aspartik asit, sistein, glutamik asit, glutamin, glisin, prolin, serin ve tirozindir.
Koşullu Amino Asitler
Koşullu amino asitler, hastalık ve stres zamanları dışında genellikle gerekli değildir bu da bir kişinin belirli durumlarda bunlara ihtiyaç duyabileceği anlamına gelir. Ancak genel anlamda bunların dengesini sağlamak önemlidir. Amino asit dengesinin sağlandığı yeterli bir diyet, oldukça önemlidir. Güvenlik ve dozaj konusunda önce bir doktordan tavsiye almak en iyisidir.
- Koşullu amino asitler; arginin, sistein, glutamin, tirozin, glisin, ornitin, prolin ve serin olarak sıralanabilir.
Bu üç kategoriden amino asit bulundurabilmekte olan amino asit takviyesi çeşitleri, farklı formlarda kullanıma sunulur. Bunlar sıklıkla toz, likit, tablet olarak karşımıza çıkmaktadır. Formlarının yanı sıra ihtiyaca ve talebe göre çeşitli amino asitler de tercih edilmektedir. En sık kullanılan çeşitlerden biri BCAA olmakla birlikte tüm amino asitleri içinde barındıran kompleks amino asit takviyeleri veya arginin yoğunluklu takviyeler de bulunmaktadır.
Amino Asit Nelerde Bulunur?
Esansiyel amino asitlerde eksiklik olması mümkün olsa da, çoğu insan protein içeren bir diyet yaparak bunlardan yeterince alabilir. Birçok gıda amino asitler açısından zengin olduğu için günlük ihtiyacı karşılamak genellikle kolaydır. Ancak her amino asit için önerilen günlük alım miktarı farklıdır.
Aşağıdaki listede yer alan gıdalar, esansiyel amino asitlerin en yaygın kaynaklarıdır:
- Lizin, et, yumurta, soya, siyah fasulye, kinoa ve kabak çekirdeğinde bulunur.
- Süzme peynir ve buğday tohumu yüksek miktarda treonin içerir.
- Metionin, yumurtalarda, tahıllarda, kuruyemişlerde ve tohumlarda bulunur.
- Valin, soya, peynir, yer fıstığı, mantar, kepekli tahıllar ve sebzelerde bulunur.
- İzolösin, et, balık, kümes hayvanları, yumurta, peynir, mercimek, fındık ve tohumlarda bol miktarda bulunur.
- Süt, soya, fasulye ve baklagiller lösin kaynaklarıdır.
- Fenilalanin, süt, et, kümes hayvanları, soya, balık, fasulye ve fındıkta bulunur.
- Triptofan, buğday tohumu, süzme peynir, tavuk ve hindi dahil olmak üzere çoğu yüksek proteinli gıdada bulunur.
- Et, balık, kümes hayvanları, kabuklu yemişler, tohumlar ve tam tahıllar büyük miktarlarda histidin içerir.
Bunlar, esansiyel amino asitler açısından zengin gıdaların sadece birkaç örneğidir. Bitki bazlı veya hayvan bazlı olsun, protein içeren tüm gıdalar, esansiyel amino asitlerin en azından bir kısmını içerecektir.
Amino Asit Kullanımı
Amino asitler, protein zincirleri oluşturmaya yardımcı olduğundan ve vücudunuzun hemen her yerinde destekleyici bir rol oynadığından, amino asitlerden herkes yararlanabilir. Çoğu insanın esansiyel amino asitleri takviye etmesi için en iyi iki zaman, antrenman öncesi ve sonrasıdır. Özellikle spordan yaklaşık 15-30 dakika önce kullanımına başlanması tavsiye edilir. Sporcular için antrenman öncesi ve antrenman sırasında esansiyel amino asit takviyesi performans artışında yardımcı olabilir.