L-Karnitin
L-karnitin Nedir ve Ne İşe Yarar?
L-Karnitin bir çok kişi tarafından bilinen ve oldukça da popüler olan bir gıda takviyesidir. Vücuttaki hemen hemen her hücrede bulunur. Yağ asitlerinin mitokondriye taşınmasından sorumlu olduğu için enerji üretiminde çok önemli bir rol oynar. Carnitine,enerji üretimi ve yağ asidi metabolizmasında hayati bir rol oynayan şartlı temel bir besindir.
Carnitine bileşiği, hayvanlardan elde edilen gıdalarda yaygın olarak bulunur, ancak bitkilerde sınırlı bulunurluğu vardır. İnsanlarda, karnitinin %75'i beslenme yolu ile elde edilir. Besin takviyesi olarak alınan karnitin hazır içecek olarak likit formdaki halleriyle oldukça pratik bir kullanım sunar. Sporcular için antrenman öncesinde kullanabilecekleri benzersiz bir enerji kaynağıdır.
Vücudunuzun karnitin içeriğinin %90'ından fazlası kaslarda bulunur. Karnitin, lizin ve metionin amino asitlerinden sentezlenen bir kuaterner amonyum bileşiğidir. Bu ürünleri amino asit olarak değerlendirenler olsa da aslında farklı ve özel bir yapıya sahiptir. Carnitine esas olarak karaciğerde sentezlenir ve kan dolaşımı yoluyla, yağ asidi oksidasyonu için L-karnitine dayanan ancak onu sentezleyemeyen kalp ve iskelet kaslarına taşınır. Böylece vücuttaki enerji seviyesinin yükselmesine veya hareketlenmesine katkıda bulunur.
Karnitin eksikliği, hücreye karnitin getirmekten sorumlu proteindeki gen kusuru da sayılabilecek bir genetik mutasyona yanıt olarak ortaya çıkabilir. Omuzlarda ve üst kol ve bacaklarda zayıflığa neden olabilirken boyun ve çene kasları da zayıf olabilir.
L-Karnitinin Vücuttaki İşleyişi Nasıldır?
Dallı, esansiyel olmayan bir amino asit olan, gıdalardan elde edilmeyen karnitin, endojen olarak iki temel amino asit olan lizin ve metioninden sentezlenir. Mitokondri, vücuttaki her hücrenin içinde bulunur. Hücrelerin çalışması için ihtiyaç duyduğu enerjiyi üretir. Uzun zincirli yağ asitlerini mitokondriye taşır, böylece enerji üretmek için oksitlenebilir. Emilmeyen carnitine çoğunlukla kalın bağırsaktaki mikroorganizmalar tarafından parçalanır. Hemen hemen tüm l-karnitin (%99) hücrelerde depolanır. Karnitin karbonhidrat metabolizmasını etkiler.
Karnitinin iki işlevinden bahsedilebilir;
- Karnitinin bir kısmı uzun zincirli yağ asitlerini mitokondriye taşır. Enerji üretmek için orada yakılır veya oksitlenirler.
- Diğer kısım ise mitokondriden atık ve toksik bileşikleri taşır ve bu da istenmeyen maddelerin birikmesini engeller.
Carnitine Nasıl Kullanılmalı?
L-karnitin'in en iyi alım miktarı ve şekli, kişinin ihtiyacına ve alım sebebine göre değişir. Çoğunlukla antrenmanlardan önce kullanılması en uygun olanıdır. Likit formda seçenekleri değerlendirebileceğiniz gibi ampul ve tablet formunda seçenekler de sıkça bulunmaktadır. Likit formda carnitine almak için en iyi zamanlar, vücutta hızla emilebildiğinden sabahları ve/veya egzersiz öncesidir.
L-Karnitin için çoğunlukla önerilen kullanım zamanı antrenman öncesidir. Spordan önce ne kadar kullanılmalı sorusunun cevabı olarak ise, yaklaşık yarım saat önce 3 gram (3000 mg) l karnitin almak yüksek yoğunluklu performans için faydalı olabilir. Carnitine kullanımı üzerine yapılan çoğu bilimsel çalışma, egzersizden yaklaşık 30-60 dakika önce L-karnitin almanızı önerir. Bununla birlikte, olası faydalarından yararlanmak istiyorsanız, egzersizden sonra almak da etkili olabilir. Tüketilmesi önerilen ortalama miktar ise 500-2000 mg arası olmakla birlikte en doğru ve sağlıklı tüketim miktarı için doktorunuzla danışmanız önerilmektedir.